Tajemnica Biblioteki Aleksandryjskiej.
Zniszczył ją Cezar czy doszczętnie spłonęła?

Biblioteka Aleksandryjska była jednym z najważniejszych ośrodków nauki w starożytnym
świecie. Trochę wiemy o jej powstaniu, ale sposób, w jaki zniknęła, pozostaje tajemnicą do
dziś. Czy można winić za to słynnego Juliusza Cezara, który odegrał kluczową rolę w procesie
upadku Republiki Rzymskiej i jej przekształcenia w monarchię.
Wewnątrz biblioteki
Biblioteka składała się z około trzynastu dużych połączonych ze sobą sal, z których każda
była znana z określonej dziedziny nauki. W ścianach były wnęki, w których przechowywano
zwoje papieru. Prawdopodobnie najbardziej znanym było tłumaczenie Starego Testamentu z
hebrajskiego na grecki
Pierwszy katalog
Za bibliotekę odpowiadali administratorzy, którzy nadzorowali zakup i konserwację
katalogów, dbali o oryginały, o renowację zniszczonych dzieł i weryfikowali wiarygodność
tekstów. Pierwsza lista dzieł została spisana w 250 roku p.n.e. przez poetę Kalimacha z
Cyreny, zawierała szczegółowe informacje o autorach. Korzystał on także z pierwszego
systemu bibliotekarstwa, polegającego na dzieleniu autorów na dramaturgów, poetów
epickich i lirycznych, filozofów, historyków, mówców, retorów i nie tylko.
Kradzione oryginały
Przez wiele dziesięcioleci biblioteka kwitła. Kiedy król Ptolemeusz III wstąpił na tron
(284–222 p.n.e.), chciał mieć w swojej bibliotece wszystkie księgi ówczesnego świata.
Dlatego nakazał przywieźć wszystkie dostępne książki do Aleksandrii, gdzie miały być
wykonane ich kopie. Jednak kiedy skonfiskował książki, zatrzymał oryginały i zwrócił tylko
kopie. W ten sposób "pożyczył" np. z Aten cenne rękopisy m.in. Ajschylosa, Sofoklesa czy
Eurypidesa.
Benefity dla inteligencji
Na miejsce przybyli naukowcy i badacze z całego świata. Dbano o nich po królewsku.
Zapewniono im zakwaterowanie i wyżywienie w pobliżu biblioteki, płacono im, a oni nie
musieli płacić podatków. Musieli wykonać tylko jedno zadanie – przetłumaczyć książki z
języka syryjskiego, hebrajskiego, perskiego czy egipskiego. Korzystali z tego na przykład
Euklides, Erastotenes czy Archimedes. Pisma zawierały wiedzę z dziedziny matematyki,
astronomii, fizyki, medycyny czy historii.
Atak rzymskiego władcy
Toczy się długa debata na temat tego, dlaczego Biblioteka Aleksandryjska faktycznie
zniknęła. Jedna z najpowszechniejszych teorii dotyczy Juliusza Cezara (100–44 p.n.e.), który

przybył do Aleksandrii po bitwie pod Farsalos w 48 roku p.n.e., ścigając swoich wrogów,
którzy uciekli do Egiptu. Na czele uchodźców stał rzymski generał Pompejusz (106–48 p.n.e.),
który chciał zebrać nową armię w Egipcie. Zanim Cezar najechał Aleksandrię, Pompejusz
został zamordowany. W tym czasie w Egipcie trwała wojna domowa, w której faraon
Ptolemeusz XIII stanął po jednej stronie, a po drugiej jego siostra Kleopatra.
Cezar w oblężeniu
Rzymski generał najwyraźniej przyłączył się do konfliktu o Kleopatrę, co nie podobało się
faraonowi, i wysłał armię egipską na Cezara. Jako doskonały strateg wiedział, że nie może
stawić czoła dłużej wojsku o takiej przewadze w otwartej bitwie, więc zabarykadował się w
jednej z części Aleksandrii. Wojska Cezara najpierw broniły każdej ulicy i każdego portu, gdzie
cumowały okręty wojenne. Kiedy Cezar zdał sobie sprawę, że nie utrzyma portu, spalił
wszystkie statki
Cięcia budżetowe
W następnych latach w bibliotece było kilka kolejnych pożarów. Jednak według
amerykańskiej historyczki Heather Phillips to biurokracja była odpowiedzialna za zniszczenie
biblioteki. Podobno cesarz rzymski Marek Aureliusz (121–180) zawiesił wpłaty dla Muzeum,
anulował stypendia dla jego członków i wydalił wszystkich zagranicznych naukowców.
Według niej to znacznie bardziej zaszkodziło bibliotece niż pożary.
Nadejście chrześcijaństwa
Pomimo całej przemocy i pożarów biblioteka nadal spełniała swoje zadanie. Niestety bardzo
przeszkadzała patriarsze aleksandryjskiemu Teofilowi (385–412), który zniszczył Serapeum,
drugą część Biblioteki Aleksandryjskiej, gdzie przeniesiono większość dokumentów z
pierwotnej biblioteki. Tłum zniszczył stare rzeźby, dzieła sztuki i spalił rzadkie książki. Brak
jest zapisów dotyczących późniejszego funkcjonowania biblioteki.
Netografia:
https://turystyka.wp.pl/tajemnica-biblioteki-aleksandryjskiej

PYTANIA:
1. Skąd pochodzi nazwa biblioteki aleksandryjskiej?
2. Z ilu sal składało się wnętrze biblioteki w Aleksandrii?
3. Na czym polegał pierwszy system bibliotekarstwa?
4. W jaki sposób zniszczono bibliotekę aleksandryjską?
5. Czy dzisiejsze biblioteki są podobne do biblioteki przedstawionej na zdjęciu?